Αλλά το παιχνίδι μόλις τώρα αρχίζει...
Γράφει ο Σταύρος Λυγερός
Διαθέτοντας μία άνετη πλειοψηφία στη Βουλή, η νέα κυβέρνηση καλείται από τα πρώτα βήματά της να διαχειριστεί τη δύσκολη σχέση με τα αφεντικά της Ευρωζώνης. Η συμμαχία ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ ήταν η χειρότερη εξέλιξη για το Βερολίνο και τα υπόλοιπα μέλη της.
Το κόμμα του Καμμένου έχει άλλες ιδεολογικές αφετηρίες από το κόμμα του Τσίπρα και διαφορετικές θέσεις κυρίως για θέματα εξωτερικής πολιτικής κα παράνομης μετανάστευσης. Από την άλλη πλευρά όμως είναι κατηγορηματικά αντιμνημονιακό, γεγονός που το καθιστά σταθερό κυβερνητικό εταίρο ενόψει της διαπραγμάτευσης – αντιπαράθεσης με τους δανειστές.
Από τη στιγμή που7 κατέστη σαφές πως η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν αναπόφευκτη, είχαν εναποθέσει τις ελπίδες τους στον σχηματισμό κυβέρνησης με το «Ποτάμι», ώστε ο Τσίπρας να είναι ουσιαστικά όμηρος στη διαπραγμάτευση – αντιπαράθεση με το ευρω-ιερατείο. Ήταν από πριν προφανές ότι θα αντιμετώπιζαν με διαφορετικό τρόπο τη νέα κυβέρνηση εάν πατούσε σε σταθερό αντιμνημονιακό έδαφος και διαφορετικά εάν εξαρτιόταν από την υποστήριξη φιλομνημονιακού κόμματος. Είναι ενδεικτικό ότι οι πρώτες αντιδράσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων προϊδεάζουν ότι το ευρω-ιερατείο τελικώς θα επιλέξει την οδό των εποικοδομητικών διαπραγματεύσεων και του συμβιβασμού.
Τίποτα, ωστόσο, δεν έχει κριθεί. Οι πραγματικές προθέσεις θα φανούν το επόμενο διάστημα, όταν θα έχει καταλαγιάσει το κλίμα από το εκλογικό αποτέλεσμα και θα έρθει η ώρα οι δύο πλευρές να ανοίξουν τα χαρτιά τους στο τραπέζι. Τα αφεντικά της Ευρωζώνης, άλλωστε, δεν θέλουν να εμφανιστούν ότι από την πρώτη στιγμή επιχειρούν να τραβήξουν το χαλί κάτω από τα πόδια μιας φρεσκο-εκλεγμένης κυβέρνησης. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε αντιδράσεις όχι μόνο εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, αλλά και εκ μέρους των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων.
Πρόθεση της κυβέρνησης Τσίπρα είναι να ενταφιάσει το προηγούμενο μνημονιακό πρόγραμμα και να το αντικαταστήσει από μία νέα συμφωνία – πακέτο, η οποία θα προκύψει από τις εποικοδομητικές διαπραγματεύσεις. Προφανώς, η νέα συμφωνία – πακέτο θα περιλαμβάνει μέτρα δημοσιονομικού χαρακτήρα, αλλά αυτά θα είναι πιο χαλαρά από τα αντίστοιχα του Μνημονίου. Θα περιλαμβάνει ακόμα και δεσμεύσεις για διαρθρωτικές αλλαγές, κυρίως θεσμικού χαρακτήρα. Θα περιλαμβάνει όμως και την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, καθώς και τη χρηματοδότηση αναπτυξιακών προγραμμάτων.
Η κυβέρνηση Τσίπρα είναι έτοιμη να αποδεχτεί ακόμα και έναν ενισχυμένο ευρωπαϊκό έλεγχο, αλλά όχι το καθεστώς των ελέγχων που διενεργούσε η τρόικα. Επιδιώκει να αρχίσει αμέσως τις διαπραγματεύσεις, ώστε αυτές να έχουν καταλήξει σε αποτέλεσμα όσο το δυνατόν πιο σύντομα, και, πάντως, πριν μπει το καλοκαίρι.
Είναι ξεκάθαρο ότι η χρηματοδότηση δεν πρόκειται να συνεχιστεί πριν προκύψει συμφωνία. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να εξαντλήσει όλα τα περιθώρια για να πληρώσει τις δανειακές υποχρεώσεις του Μαρτίου. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση όμως να πληρώσει τις πολύ μεγαλύτερες υποχρεώσεις του καλοκαιριού. Εάν μέχρι τότε δεν έχει υπάρξει συμφωνία για ένα νέο πρόγραμμα, η Ελλάδα θα υποχρεωθεί σε στάση πληρωμών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Το ευρω-ιερατείο θα επιλέξει τελικώς να διαπραγματευτεί με τη νέα ελληνική κυβέρνηση ένα νέο πακέτο, ή, αντιθέτως, θα επιμείνει στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης από την τρόικα που εκκρεμεί;
Ομαλότητα ή ρήξη;
Εάν τα αφεντικά της Ευρωζώνης επιλέξουν την οδό της εποικοδομητικής διαπραγμάτευσης, πιθανότατα θα βρεθεί ένας συμβιβασμός. Θα αποσπάσουν κάποιες δεσμεύσεις αφενός στο επίπεδο της δημοσιονομικής πειθαρχίας, αφετέρου στο επίπεδο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Κοινοί τόποι ήδη υπάρχουν και μπορούν με αμοιβαίες υποχωρήσεις να βρεθούν πρόσθετοι.
Η σύγκριση με την πολιτική της κυβέρνησης Σαμαρά θα είναι καταλυτική. Οι νέοι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, άλλωστε, κατά κανόνα προσδοκούν μάλλον έναν τέτοιο συμβιβασμό, που εξασφαλίζει ομαλότητα, παρά μία ρήξη με ανεξέλεγκτες επιπτώσεις. Δεν είναι, ωστόσο σίγουρο ότι τελικώς το ευρω-ιερατείο θα επιλέξει την οδό του συμβιβασμού και όχι της ρήξης. Μέχρι και την περασμένη Κυριακή, τα μηνύματα που έστελνε το ευρω-ιερατείο ήταν ότι θα συνεργαστεί με τη νέα ελληνική κυβέρνηση, αλλά αυτή πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει η προηγούμενη. Από τη Δευτέρα, τα μηνύματα διαφοροποιήθηκαν, γεγονός που είναι μία ένδειξη, αλλά όχι απόδειξη, ότι κερδίζει έδαφος η επιλογή των διαπραγματεύσεων και του συμβιβασμού.
Τα αφεντικά της Ευρωζώνης θα ζυγίσουν πολλούς παράγοντες για να αποφασίσουν την τελική στάση τους έναντι της κυβέρνησης Τσίπρα. Φοβούνται ότι ένας συμβιβασμός θα οδηγήσει στο ξήλωμα του πουλόβερ της λιτότητας που επιβάλει το Βερολίνο σε όλη την ευρωπαϊκή περιφέρεια. Φοβούνται, επίσης, ότι θα φουσκώσει τα πανιά όλων των αντισυστημικών κομμάτων που τροφοδοτεί η κρίση σε όλη σχεδόν την Ε.Ε.
Από την άλλη πλευρά, μία σύγκρουση με τη νέα ελληνική κυβέρνηση ενδέχεται να οδηγήσει σε ρήξη, η οποία πιθανόν να καταλήξει σε έξοδο από την Ευρωζώνη. Μία τέτοια εξέλιξη θα έχει πολύ αρνητικές επιπτώσεις για την Ελλάδα, αλλά και θα αποσταθεροποιήσει την εύθραυστη Ευρωζώνη. Με άλλα λόγια, το δίλημμα για το ευρω-ιερατείο είναι όχι μόνο υπαρκτό, αλλά και επώδυνο. Αυτός είναι ο λόγος που διστάζει να προτάξει την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και να εμμείνει σε αυτή την θέση.
Τα γεράκια του ευρω-ιερατείου θεωρούσαν ότι εάν τηρούσαν σκληρή στάση η κυβέρνηση Τσίπρα θα υποχρεωνόταν να κάνει κωλοτούμπα και να αποδεχθεί τις απαιτήσεις του μνημονιακού προγράμματος. Διαπιστώνουν ότι αυτό το σενάριο δεν παίζει. Τους έχει απομείνει η προσδοκία ότι με την υιοθέτηση αδιάλλακτης στάσης θα υπονομεύσουν τη νέα ελληνική κυβέρνηση κα θα προκαλέσουν την πτώση της. Είναι το σενάριο της αριστερής παρένθεσης, στο οποίο έχει εναποθέσει όλες τις ελπίδες του και ο Σαμαράς.
Η επιλογή της σύγκρουσης και της ρήξης, όμως, είναι ολισθηρός δρόμος με την έννοια ότι μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες παρενέργειες, για την ακρίβεια την αποσταθεροποίηση της Ευρωζώνης. Οι αμερικανοί έχουν ήδη στείλει τα μηνύματά τους. Μπορεί να μην συμπαθούν το ΣΥΡΙΖΑ, αλλά έχουν δύο σοβαρούς λόγους να μην θέλουν την αποσταθεροποίηση της Ελλάδας.
Η πτώχευση της Lehman Brothers τους έχει διδάξει να είναι πολύ πιο επιφυλακτικοί και ανήσυχοι από όσο δείχνει να είναι το Βερολίνο. Φοβούνται ότι η αποσταθεροποίηση της Ευρωζώνης θα συμπαρασύρει και τη δική τους εύθραυστη ανάπτυξη. Φοβούνται, επίσης, ότι μία ασύντακτη έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ θα την αποσταθεροποιήσει πολιτικά, γεγονός που θα έχει και γεωπολιτικές επιπτώσεις στην περιοχή. Οι αμερικανοί θέλουν να αποτρέψουν μία τέτοια εξέλιξη, μεταξύ άλλων και επειδή η αυτονόμηση της Τουρκίας του Ερντογάν αναβαθμίζει εκ των πραγμάτων την γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας για το δυτικό σύστημα ασφαλείας.
Πηγή περιοδικό «Επίκαιρα», τεύχος 274
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Γράφει ο Σταύρος Λυγερός
Διαθέτοντας μία άνετη πλειοψηφία στη Βουλή, η νέα κυβέρνηση καλείται από τα πρώτα βήματά της να διαχειριστεί τη δύσκολη σχέση με τα αφεντικά της Ευρωζώνης. Η συμμαχία ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ ήταν η χειρότερη εξέλιξη για το Βερολίνο και τα υπόλοιπα μέλη της.
Το κόμμα του Καμμένου έχει άλλες ιδεολογικές αφετηρίες από το κόμμα του Τσίπρα και διαφορετικές θέσεις κυρίως για θέματα εξωτερικής πολιτικής κα παράνομης μετανάστευσης. Από την άλλη πλευρά όμως είναι κατηγορηματικά αντιμνημονιακό, γεγονός που το καθιστά σταθερό κυβερνητικό εταίρο ενόψει της διαπραγμάτευσης – αντιπαράθεσης με τους δανειστές.
Από τη στιγμή που7 κατέστη σαφές πως η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν αναπόφευκτη, είχαν εναποθέσει τις ελπίδες τους στον σχηματισμό κυβέρνησης με το «Ποτάμι», ώστε ο Τσίπρας να είναι ουσιαστικά όμηρος στη διαπραγμάτευση – αντιπαράθεση με το ευρω-ιερατείο. Ήταν από πριν προφανές ότι θα αντιμετώπιζαν με διαφορετικό τρόπο τη νέα κυβέρνηση εάν πατούσε σε σταθερό αντιμνημονιακό έδαφος και διαφορετικά εάν εξαρτιόταν από την υποστήριξη φιλομνημονιακού κόμματος. Είναι ενδεικτικό ότι οι πρώτες αντιδράσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων προϊδεάζουν ότι το ευρω-ιερατείο τελικώς θα επιλέξει την οδό των εποικοδομητικών διαπραγματεύσεων και του συμβιβασμού.
Τίποτα, ωστόσο, δεν έχει κριθεί. Οι πραγματικές προθέσεις θα φανούν το επόμενο διάστημα, όταν θα έχει καταλαγιάσει το κλίμα από το εκλογικό αποτέλεσμα και θα έρθει η ώρα οι δύο πλευρές να ανοίξουν τα χαρτιά τους στο τραπέζι. Τα αφεντικά της Ευρωζώνης, άλλωστε, δεν θέλουν να εμφανιστούν ότι από την πρώτη στιγμή επιχειρούν να τραβήξουν το χαλί κάτω από τα πόδια μιας φρεσκο-εκλεγμένης κυβέρνησης. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε αντιδράσεις όχι μόνο εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, αλλά και εκ μέρους των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων.
Πρόθεση της κυβέρνησης Τσίπρα είναι να ενταφιάσει το προηγούμενο μνημονιακό πρόγραμμα και να το αντικαταστήσει από μία νέα συμφωνία – πακέτο, η οποία θα προκύψει από τις εποικοδομητικές διαπραγματεύσεις. Προφανώς, η νέα συμφωνία – πακέτο θα περιλαμβάνει μέτρα δημοσιονομικού χαρακτήρα, αλλά αυτά θα είναι πιο χαλαρά από τα αντίστοιχα του Μνημονίου. Θα περιλαμβάνει ακόμα και δεσμεύσεις για διαρθρωτικές αλλαγές, κυρίως θεσμικού χαρακτήρα. Θα περιλαμβάνει όμως και την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, καθώς και τη χρηματοδότηση αναπτυξιακών προγραμμάτων.
Η κυβέρνηση Τσίπρα είναι έτοιμη να αποδεχτεί ακόμα και έναν ενισχυμένο ευρωπαϊκό έλεγχο, αλλά όχι το καθεστώς των ελέγχων που διενεργούσε η τρόικα. Επιδιώκει να αρχίσει αμέσως τις διαπραγματεύσεις, ώστε αυτές να έχουν καταλήξει σε αποτέλεσμα όσο το δυνατόν πιο σύντομα, και, πάντως, πριν μπει το καλοκαίρι.
Είναι ξεκάθαρο ότι η χρηματοδότηση δεν πρόκειται να συνεχιστεί πριν προκύψει συμφωνία. Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να εξαντλήσει όλα τα περιθώρια για να πληρώσει τις δανειακές υποχρεώσεις του Μαρτίου. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση όμως να πληρώσει τις πολύ μεγαλύτερες υποχρεώσεις του καλοκαιριού. Εάν μέχρι τότε δεν έχει υπάρξει συμφωνία για ένα νέο πρόγραμμα, η Ελλάδα θα υποχρεωθεί σε στάση πληρωμών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Το ευρω-ιερατείο θα επιλέξει τελικώς να διαπραγματευτεί με τη νέα ελληνική κυβέρνηση ένα νέο πακέτο, ή, αντιθέτως, θα επιμείνει στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης από την τρόικα που εκκρεμεί;
Ομαλότητα ή ρήξη;
Εάν τα αφεντικά της Ευρωζώνης επιλέξουν την οδό της εποικοδομητικής διαπραγμάτευσης, πιθανότατα θα βρεθεί ένας συμβιβασμός. Θα αποσπάσουν κάποιες δεσμεύσεις αφενός στο επίπεδο της δημοσιονομικής πειθαρχίας, αφετέρου στο επίπεδο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Κοινοί τόποι ήδη υπάρχουν και μπορούν με αμοιβαίες υποχωρήσεις να βρεθούν πρόσθετοι.
Η σύγκριση με την πολιτική της κυβέρνησης Σαμαρά θα είναι καταλυτική. Οι νέοι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, άλλωστε, κατά κανόνα προσδοκούν μάλλον έναν τέτοιο συμβιβασμό, που εξασφαλίζει ομαλότητα, παρά μία ρήξη με ανεξέλεγκτες επιπτώσεις. Δεν είναι, ωστόσο σίγουρο ότι τελικώς το ευρω-ιερατείο θα επιλέξει την οδό του συμβιβασμού και όχι της ρήξης. Μέχρι και την περασμένη Κυριακή, τα μηνύματα που έστελνε το ευρω-ιερατείο ήταν ότι θα συνεργαστεί με τη νέα ελληνική κυβέρνηση, αλλά αυτή πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει η προηγούμενη. Από τη Δευτέρα, τα μηνύματα διαφοροποιήθηκαν, γεγονός που είναι μία ένδειξη, αλλά όχι απόδειξη, ότι κερδίζει έδαφος η επιλογή των διαπραγματεύσεων και του συμβιβασμού.
Τα αφεντικά της Ευρωζώνης θα ζυγίσουν πολλούς παράγοντες για να αποφασίσουν την τελική στάση τους έναντι της κυβέρνησης Τσίπρα. Φοβούνται ότι ένας συμβιβασμός θα οδηγήσει στο ξήλωμα του πουλόβερ της λιτότητας που επιβάλει το Βερολίνο σε όλη την ευρωπαϊκή περιφέρεια. Φοβούνται, επίσης, ότι θα φουσκώσει τα πανιά όλων των αντισυστημικών κομμάτων που τροφοδοτεί η κρίση σε όλη σχεδόν την Ε.Ε.
Από την άλλη πλευρά, μία σύγκρουση με τη νέα ελληνική κυβέρνηση ενδέχεται να οδηγήσει σε ρήξη, η οποία πιθανόν να καταλήξει σε έξοδο από την Ευρωζώνη. Μία τέτοια εξέλιξη θα έχει πολύ αρνητικές επιπτώσεις για την Ελλάδα, αλλά και θα αποσταθεροποιήσει την εύθραυστη Ευρωζώνη. Με άλλα λόγια, το δίλημμα για το ευρω-ιερατείο είναι όχι μόνο υπαρκτό, αλλά και επώδυνο. Αυτός είναι ο λόγος που διστάζει να προτάξει την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και να εμμείνει σε αυτή την θέση.
Τα γεράκια του ευρω-ιερατείου θεωρούσαν ότι εάν τηρούσαν σκληρή στάση η κυβέρνηση Τσίπρα θα υποχρεωνόταν να κάνει κωλοτούμπα και να αποδεχθεί τις απαιτήσεις του μνημονιακού προγράμματος. Διαπιστώνουν ότι αυτό το σενάριο δεν παίζει. Τους έχει απομείνει η προσδοκία ότι με την υιοθέτηση αδιάλλακτης στάσης θα υπονομεύσουν τη νέα ελληνική κυβέρνηση κα θα προκαλέσουν την πτώση της. Είναι το σενάριο της αριστερής παρένθεσης, στο οποίο έχει εναποθέσει όλες τις ελπίδες του και ο Σαμαράς.
Η επιλογή της σύγκρουσης και της ρήξης, όμως, είναι ολισθηρός δρόμος με την έννοια ότι μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες παρενέργειες, για την ακρίβεια την αποσταθεροποίηση της Ευρωζώνης. Οι αμερικανοί έχουν ήδη στείλει τα μηνύματά τους. Μπορεί να μην συμπαθούν το ΣΥΡΙΖΑ, αλλά έχουν δύο σοβαρούς λόγους να μην θέλουν την αποσταθεροποίηση της Ελλάδας.
Η πτώχευση της Lehman Brothers τους έχει διδάξει να είναι πολύ πιο επιφυλακτικοί και ανήσυχοι από όσο δείχνει να είναι το Βερολίνο. Φοβούνται ότι η αποσταθεροποίηση της Ευρωζώνης θα συμπαρασύρει και τη δική τους εύθραυστη ανάπτυξη. Φοβούνται, επίσης, ότι μία ασύντακτη έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ θα την αποσταθεροποιήσει πολιτικά, γεγονός που θα έχει και γεωπολιτικές επιπτώσεις στην περιοχή. Οι αμερικανοί θέλουν να αποτρέψουν μία τέτοια εξέλιξη, μεταξύ άλλων και επειδή η αυτονόμηση της Τουρκίας του Ερντογάν αναβαθμίζει εκ των πραγμάτων την γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας για το δυτικό σύστημα ασφαλείας.
Πηγή περιοδικό «Επίκαιρα», τεύχος 274
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου