του Βασίλη Καπούλα
Σεισμός έχει προκληθεί στην Άγκυρα από τους χάρτες διαμελισμού της Τουρκίας που δημοσίευσαν οι New York Times εν μέσω των συνομιλιών Ρωσίας-ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή. Οι χάρτες δείχνουν να ιδρύεται ανεξάρτητο Κουρδιστάν, η Αρμενία να επεκτείνεται ανατολικά ενώ ιδρύονται δυο διεθνείς ελεύθερες ζώνες, μια στη Σμύρνη και άλλη μια στα Στενά και στο Βόσπορο που τίθενται υπό διεθνή έλεγχο. Η Συρία, διατηρεί την εδαφική της ακεραιότητα ενώ ιδρύεται και μια αυτόνομη περιοχή στο Λίβανο υπό την επικυριαρχία της.
Να τονίσουμε ότι οι χάρτες αυτοί δημοσιεύονται στην επέτειο των εκατό χρόνων από το σχέδιο Sykes-Picot.
Eίναι επίσης γνωστό ότι Ρωσία και ΗΠΑ συζητούν αυτή την περίοδο την τροποποίηση της Συθήκης Sykes-Picot ενώ συζητήσεις γίνοται και για όσα προέβλεπε η Συνθήκη των Σεβρών.
Η Συνθήκη των Σεβρών υπεγράφη στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 στην πόλη Σεβρ (Sèvres) της Γαλλίας, φέρνοντας την ειρήνη ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τις Συμμαχικές και σχετιζόμενες Δυνάμεις μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η συνθήκη όριζε τα εξής:
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρέδιδε την κυριαρχία της Μεσοποταμίας (Ιράκ), της Παλαιστίνης και της Υπεριορδανίας στη Βρετανία ως προτεκτοράτα της Κοινωνίας των Εθνών, τη Συρία και το Λίβανο στη Γαλλία επίσης ως προτεκτοράτα και η υπαγωγή της Ανατολίας στη σφαίρα επιρροής της Ιταλίας. Η Χετζάζ (μέρος της σημερινής Σαουδικής Αραβίας) το Κουρδιστάν και η Αρμενία θα γίνονταν ανεξάρτητα κράτη.
Στην Ελλάδα παραχωρούνταν τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος και η ανατολική Θράκη μέχρι τη γραμμή της Τσατάλτζας κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Η περιοχή της Σμύρνης έμενε υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα Αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων, και θα μπορούσε να προσαρτηθεί στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα. Το άρθρο 26 της Συνθήκης όριζε ακομα οτι αν οι οθωμανικές αρχές δεν συναινούσαν στην εφαρμογή της, θα εξέπιπταν από την κυριαρχία τους στην Κωνσταντινούπολη, την οποία θα μπορούσε να καταλάβει η Ελλάδα, κάτι το οποίο έντεχνα είχε προωθήσει ο Βενιζέλος.
Παράλληλα, η Βόρεια Ήπειρος ενσωματωνόταν στην Ελλάδα με το μυστικό Σύμφωνο Βενιζέλου - Τιττόνι. Η Ιταλία συμφώνησε ακόμα να παραχωρήσει τα Δωδεκάνησα (εκτός από τη Ρόδο και το Καστελλόριζο) στην Ελλάδα, και όταν η Βρετανία έδινε στο μέλλον την Κύπρο στην Ελλάδα, τότε (μετά από δημοψήφισμα) θα παραχωρούταν και αυτά τα νησιά (η συμφωνία ακυρώθηκε αργότερα από την Ιταλία το 1922).
Τα στενά των Δαρδανελίων και η θάλασσα του Μαρμαρά αποστρατικοποιήθηκαν και έγιναν προσωρινά διεθνής περιοχή, οι Σύμμαχοι απέκτησαν τον οικονομικό έλεγχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τέλος καθορίζονταν η ισότητα και τα δικαιώματα των χριστιανικών μειονοτήτων.
Όμως η επικύρωση της Συνθήκης δεν έγινε από κανένα συμμαχικό κοινοβούλιο (ούτε από το ελληνικό) και η Σοβιετική Ένωση έκανε ξεχωριστή συνθήκη με τους Οθωμανούς.
Μετά την επικράτηση των Νεότουρκων, που μετέφεραν την πρωτεύουσα στην Άγκυρα, καθώς και τη Μικρασιατική Καταστροφή, οι σύμμαχοι υπέγραψαν νέα συνθήκη ειρήνης (Συνθήκη της Λωζάνης) το 1923, με ευνοϊκότερους όρους για την (πλέον) Τουρκία.
Η συμφωνία Sykes-Picot, το μυστικό σχέδιο διαμελισμού της Μέσης Ανατολής ανάμεσα στις Μεγάλες Δυνάμεις που υπογράφτηκε από Γαλλία και Βρετανία κλείνει 100 χρόνια αυτή τη βδομάδα.
Ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τ.Μπάιντεν πρόσφατα τόνισε πως όλα τα προβλήματα της Μέσης Ανατολής πηγάζουν από "τεχνητές γραμμές" που δημιουργούν "τεχνητά κράτη" από συνολικά ευδιάκριτες εθνικές, θρησκευτικές και πολιτισμικές ομάδες.
Ο συγγραφέας του άρθρου συνεχίζει και αναρωτιέται αν η συμφωνία Sykes-Picot είναι ο σωστός "στόχος" για την οργή...
Τα σύνορα που υπάρχουν σήμερα και τα οποία το ISIS υποστηρίζει ότι "σβήνει", στην πραγματικότητα προήλθαν το 1920 και τροποποιήθηκαν τις επόμενες δεκαετίες
Το Μάϊο του 1916 ο Mark Sykes, ένας Βρετανός διπλωμάτης, και ο Γάλλος François Georges-Picot, προχώρησαν σε μια συμφωνία.
Για να διασφαλίσουν ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία ηττήθηκε στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αποφάσισαν οι χώρες τους, Γαλλία και Βρετανία, να πάρουν ένα δίκαιο μερίδιο από τα λάφυρα.
Και οι δύο χώρες πήραν τον άμεσο έλεγχο περιοχών στρατηγικής και οικονομικής σημασίας.
Η Γαλλία είχε οικονομικούς δεσμούς με το Λίβανο ενώ προχωρούσε σε συμφωνίες με χριστιανικές περιοχές.
Η Βρετανία ήθελε να διασφαλίσει τους εμπορικούς και οδικούς άξονες στην Ινδία μέσω του καναλιού του Σουέζ και του Περσικού Κόλπου.
Γι αυτό το σχέδιο Sykes-Picot σκόπευε να δημιουργήσει πολλά Αραβικά κράτη κάτω από βρετανική και γαλλική επιρροή.
To Μάρτιο του 1920, ο Faisal bin Hussein, ο οποίος οδήγησε τους αραβικούς Στρατούς υποστηριζόμενος και από την Βρετανία εναντίον των Οθωμανών κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, έγινε ο ηγέτης του ανεξάρτητου αραβικού Βασιλείου της Συρίας με πρωτεύουσα τη Δαμασκό.
Τα σύνορα επεκτείνονταν μέχρι τα σημερινά σύνορα της Συρίας, την Ιορδανία, το Ισραήλ και τμήμα της Τουρκίας αλλά όχι του Ιράκ.
Ο αθρογράφος των ΝΥΤ υποστηρίζει ότι ο χάρτης του Faisal αποτελεί την αυθεντική εναλλακτική στα σύνορα που επιβλήθηκαν με εξωτερικές πιέσεις.
Σημειώνει όμως ότι ο χάρτης αυτός έρχεται σε σύγκρουση με το Λίβανο, το Ισραήλ όσο αφορά στα σχέδια τους στην Παλαιστίνη και τους Τούρκους εθνικιστές.
Όταν η Γαλλία πήρε τον έλεγχο της σημερινής Συρίας το σχέδιο ήταν ο διαμελισμός σε μικρότερα κρατίδια κάτω από γαλλικό έλεγχο.
Τα κρατίδια θα είχαν δημιουργηθεί με θρησκευτική, περιφερειακή και σεχταριστική λογική.
Ήθελαν κρατίδιο για τους Αλαουίτες, ένα για τους Δρούζους, ένα για τους Τούρκους και δύο ακόμη γύρω από τις μεγάλες πόλεις, Δαμασκό και Χαλέπι.
Σκοπός φυσικά ήταν η αποτροπή δημιουργίας μιας μεγάλης Συρίας από τους "Άραβες εθνικιστές".
Όμως η Γαλλία συνάντησε τότε τρομακτικές αντιδράσεις από τους κατοίκους της Συρίας, ίδιες με αυτές που συναντά έναν αιώνα μετά. Αναγκάστηκε τότε να ακυρώσει το σχέδιο της....
Το 1919, ο πρόεδρος, Woodrow Wilson, έστειλε αντιπροσωπεία για να βρουν έναν καλύτερο τρόπο διαμελισμού της περιοχής.
Ο Henry King, ένας θεολόγος και ο Charles Crane, ένας βιομήχανος προχώρησαν σε εκατοντάδες συνεντεύξεις ώστε να προετοιμάσουν ένα χάρτη που θα ερχόταν σε συμφωνία με την ιδέα του "αυτοπροσδιορισμού".
Μετά από προσεχτική μελέτη ο King και ο Crane προσπάθησαν να χωρίσουν τις διαφορές:
O Λίβανος ανεξάρτητος ή τμήμα της Συρίας με μια πρόταση περιορισμένης αυτονομίας.
Σκέφτηκαν ότι οι Κούρδοι θα ήταν καλύτερο να ενσωματωθούν στο Ιράκ ή στην Τουρκία και σίγουρα πίστευαν ότι Σουνίτες και Σιίτες ανήκουν μαζί σε ένα ενωμένο Ιράκ
Αλλά Γαλλία και Βρετανία στο τέλος αγνόησαν την πρόταση τους.
Αν τους είχαν ακούσει τότε τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά.
Δείτε τους χάρτες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου