Ο ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ ΑΕΤΟΣ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ «ΚΥΜΑΤΙΖΕΙ» ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ.

Tweet

Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης

Το προαιώνιο σύμβολο της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, (Βυζαντίου), ο Δικέφαλος Αετός, (που όπως είναι γνωστό είναι σήμερα το έμβλημα στην σημαία πολλών ορθοδόξων χωρών όπως η Ρωσία, Σερβία ακόμα και η Αλβανία), όσο και αν αυτό εκ πρώτης όψεως φαίνεται παράδοξο, κυριαρχεί στην σύγχρονη Τουρκία αναβιώνοντας μια αίσθηση Ρωμιοσύνης η οποία ξαναζεί μέσω αυτού του συμβόλου στην ιστορική της περιοχή, δηλαδή στην σημερινή Μικρά Ασία.

Ο Δικέφαλος Αετός εμφανίζεται σήμερα στην Τουρκία σαν το κυρίαρχο σύμβολο σε πάρα πολλά ιδρύματα, ιστορικούς δήμους, αεροδρόμια, ιστορικά μνημεία με ισλαμική απόχρωση, ακόμα και στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις.
Είναι χαρακτηριστικό πως ο Δικέφαλος Αετός είναι το έμβλημα της πιο ιστορικής για τους Τούρκους πόλης της Μικράς Ασίας, της πρωτεύσας των Σελτζούκων, το Ικόνιο. Επίσης είναι και το σήμα της «Konyaspor», δηλαδή της αθλητικής ένωσης και της ποδοσφαιρικής ομάδας του Ικονίου, αλλά και της Διεύθυνσης Ασφαλείας της πόλεως. 

Ο Δικέφαλος Αετός είναι το έμβλημα-σύμβολο της μεγάλης Δεύτερης Τουρκικής Στρατιάς, της στρατιάς που έχει σαν επιχειρησιακό της τομέα την νοτιανατολική Τουρκία όπου διεξάγονται οι μάχες με τους Κούρδους αντάρτες, ενώ την τελευταία περίοδο έχει την εποπτεία των τουρκοσυριακών συνόρων που έχουν γίνει εστία μεγάλης έντασης εξ’ αιτίας του εμφυλίου στη Συρία. Το γεγονός αυτό και μόνο, δείχνει πως η παράδοση αυτού του ιστορικού βυζαντινού εμβλήματος έχει περάσει και στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις με όλη την συμβολική σημασία αυτής της εμφάνισης. Επίσης το σύμβολο του νέου μεγάλου και υπερσύγχρονου αεροδρομίου του Ερζερούμ, που δεσπόζει στην ανατολική Τουρκία, είναι ο Δικέφαλος Αετός. Μάλιστα είναι χαρακτηριστικό πως ο ίδιος ο δήμαρχος του Ερζερούμ, ο Ahmet Küçükler, έχει δηλώσει πως το έμβλημα του αεροδρομίου της πόλης του, ο Δικέφαλος Αετός, το «Çift Başli Kartal», είναι τόσο μεγάλο, ώστε είναι ορατό ακόμα και από δορυφορικές λήψεις. Δηλαδή το λάβαρο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, δεσπόζει μέσω των Τούρκων ακόμα και στις εσχατιές της σημερινής Τουρκίας.

Πέραν αυτών των πολύ ενδεικτικών και χαρακτηριστικών παραδειγμάτων όπου δεσπόζει ο Δικέφαλος Αετός, το ιστορικό σήμα και έμβλημα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, εμφανίζετε παράλληλα και σε μια σειρά πολιτιστικών και άλλων ιδρυμάτων σε όλη σχεδόν την τουρκική επικράτεια. Το φαινόμενο αυτό σίγουρα γεννά πολλά ερωτήματα, καθώς η αναβίωση ενός καθαρά βυζαντινού εμβλήματος στην σημερινή Τουρκία σίγουρα δεν συνάδει με την σημερινή κυρίαρχη ιδεολογία που είναι ο νεοοθωμανισμός και η ισλαμική ημισέληνος. 

Προσθήκη λεζάντας

Έτσι, εκτός από τις περιπτώσεις που αναφέραμε, ο Δικέφαλος Αετός είναι το έμβλημα του «Selçuk Üniversitesi», δηλαδή του κλασικού πανεπιστημίου του Ικονίου, των πολιτιστικών εκδόσεων της μεγάλης «Τράπεζας Εργασίας» της Τουρκίας, της «Türkiye İş Bankası» και του «Τουρκικού Ινστιτούτου Πολιτιστικών Ερευνών», «Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü». Δεσπόζει και σε ιστορικά μνημεία, γεγονός που δείχνει και μια σημαντική ιστορική διάσταση στο σύμβολο αυτό. Ο Δικέφαλος Αετός εμφανίζεται ανάγλυφος στην κεντρική μεγάλη πύλη του ιστορικού τζαμιού της πόλης, Divriği, στην περιοχή της Σεβάστειας, «Divriği ulu camii Çift başlı kartal», στον τουρμπέ, (μνημείο), του Χατζή Μπεκτάς στην Καππαδοκία, «Hacı Bektaş Türbesi» και στον ιστορικό πύργο, βυζαντινής κατασκευής, στο Ντιαρμπακίρ της νοτιοανατολικής Τουρκίας.

Είναι γνωστό πως το ιστορικό αυτό έμβλημα ήταν ήδη από τον δέκατο αιώνα κτήμα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και συμβολίζει την οικουμενική αυτοκρατορία που κυριαρχεί σε Ανατολή και τη Δύση. Κατά καιρούς είχε εμφανιστεί σποραδικά και σε διάφορες περιοχές της χριστιανικής Ανατολής. 

Μετά την μάχη του Μανζτικέρτ, το 1071, όταν ο αυτοκράτορας Ρωμανός ο Διογένης, έπεσε προδομένος στα χέρια των Τούρκων, μαζί του κυριεύτηκε και όλη η αυτοκρατορική σκηνή με τις βασιλικές σημαίες που είχαν έμβλημα τους τον Δικέφαλο Αετό. Το έμβλημα αυτό, όπως αναφέρουν οι τουρκικές ιστορικές πηγές, εντυπωσίασε και καταγοήτευε τον Σελτζούκο ηγεμόνα, Αλπ Αρσλάν. Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους, ο Δικέφαλος Αετός έγινε το οικόσημο της οικογένειας των Κομνηνών. 

Η αυτοκρατορία της Νίκαιας, αλλά και η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας στην πρώτη της περίοδο, είχαν σαν έμβλημα τους τον Δικέφαλο Αετό. Μετά την απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους, το 1261, καθιερώνεται ο Δικέφαλος Αετός με τις δυο κορώνες σαν το έμβλημα της αυτοκρατορίας. Τότε στην Τραπεζούντα «χάνει» το ένα κεφάλι του και παραμένει ο Αετός της Τραπεζούντας. Αυτό είναι και το σημερινό έμβλημα της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας. Εκτός από τους Κομνηνούς είχαν σαν οικόσημο τον Δικέφαλο Αετό οι Κατακουζηνοί, Δούκας, Λάσκαρης, Παλαιολόγοι, και ο θρυλικός Ιωάννης Βατατζής που έχει συνδέσει το όνομα του με την ανάσταση της αυτοκρατορίας.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος

ΠΗΓΗ