Ο ρόλος της Τουρκίας που επιτρέπεται (νόμιμα) να καλλιεργείται όπιο
 |
| Σάββας Καλεντερίδης |
Η Τουρκία είναι ανάμεσα στις χώρες που δικαιούνται να καλλιεργούν νόμιμα, με βάση τη συμφωνία που έχει υπογράψει το 1961 με τον ΟΗΕ και το πρωτόκολλο του 1972, το φυτό μήκων η υπνοφόρος, γνωστό ως όπιο. Μάλιστα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία στην Τουρκία παράγεται το 54% της νόμιμης παγκόσμιας παραγωγής οπίου, το οποίο χρησιμοποιείται για... φαρμακευτικούς σκοπούς.
Τη δεκαετία του 1960 οι ΗΠΑ άρχισαν να διαμαρτύρονται επειδή οι αρμόδιες Αρχές διαπίστωσαν ότι το 80% της ηρωίνης που παραγόταν στην Τουρκία δεν χρησιμοποιούνταν για φαρμακευτικούς σκοπούς, αλλά ως ναρκωτικό που οδηγούσε στον θάνατο την αμερικανική νεολαία.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον τους τελευταίους μήνες της θητείας του, τον Σεπτέμβριο του 1968, έστειλε βοήθεια 3.000.000 δολαρίων στην Τουρκία, με σκοπό να χρηματοδοτηθούν οι επιχειρήσεις της τουρκικής αστυνομίας για τον έλεγχο της λαθραίας διακίνησης του οπίου. Για λίγους μήνες παρατηρήθηκε μια μείωση της ροής οπίου στις ΗΠΑ.
Με την άνοδο στην εξουσία του Νίξον, το 1968, το θέμα άρχισε να παίρνει και πάλι εφιαλτικές διαστάσεις, με τους χρήστες ηρωίνης να πολλαπλασιάζονται μέρα με τη μέρα, με αποτέλεσμα σταδιακά να καταστεί η παραγωγή οποίου το πιο σημαντικό πρόβλημα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι, ενώ το 1965 οι συλληφθέντες για χρήση ναρκωτικών στις ΗΠΑ ήταν λιγότεροι από 50.000, το 1969 ξεπέρασαν τους 233.000. Η διοίκηση Νίξον κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αύξηση αυτή οφείλεται στα ναρκωτικά που έρχονται από την Τουρκία.
Στις 23 Ιουνίου 1969 ο πρέσβης των ΗΠΑ Ουίλιαμ Τζ. Χάντλεϊ επέδωσε ένα μήνυμα του Αμερικανού προέδρου στον τότε υπουργό Εξωτερικών Σαμπρί Τσαγλαγιανγκίλ, για να το μεταφέρει στον πρωθυπουργό Ντεμιρέλ. Με το μήνυμα οι ΗΠΑ ζητούσαν από την Τουρκία να σταματήσει την παραγωγή οπίου, προτείνοντας μάλιστα τη χορήγηση βοήθειας 5.000.000 δολαρίων για την αποζημίωση των Τούρκων αγροτών. Ο Ντεμιρέλ απέρριψε την πρόταση, λέγοντας ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να εγκαταλείψει μια παραδοσιακή καλλιέργεια αιώνων, υποσχέθηκε όμως να περιορίσει τις εκτάσεις των φυτειών οποίου.
Οι πιέσεις συνεχίστηκαν, όμως η τουρκική κυβέρνηση συνέχισε να αρνείται την απαγόρευση της καλλιέργειας. Στις 5 Μαρτίου 1970 ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Καταπολέμησης των Ναρκωτικών Τζον Ινγκερσολ πρότεινε στην τουρκική κυβέρνηση τη χορήγηση σε ετήσια βάση του ποσού των 3.000.000 δολαρίων ως αποζημίωση των πληττομένων αγροτών, καθώς και τη χορήγηση εναέριων μέσων και άλλων οχημάτων, όπλων και λοιπού εξοπλισμού στην τουρκική αστυνομία για την καταπολέμηση της λαθραίας διακίνησης ναρκωτικών. Η τουρκική κυβέρνηση για άλλη μια φορά αρνήθηκε, όμως περιόρισε τους νομούς που μπορούσαν να καλλιεργήσουν όπιο στους επτά.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης των ΗΠΑ σε σχετική έκθεση που υπέβαλε στην αρμόδια επιτροπή ανέφερε ότι υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία το 80% της ηρωίνης που εισάγεται στις ΗΠΑ προέρχεται από την Τουρκία. Μάλιστα, ο υπουργός πρότεινε την εφαρμογή οικονομικού εμπάργκο στην Τουρκία, ακόμα και πλήρη απαγόρευση του εμπορίου.
Ο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, απαντώντας στον υπουργό Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, δήλωσε: «Κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει την κυβέρνηση της Τουρκικής Δημοκρατίας ότι δεν παρεμποδίζει το λαθρεμπόριο. Γιατί κι εμείς μπορούμε να απευθύνουμε την ίδια ερώτηση στη χώρα όπου εισέρχεται το όπιο: "Γιατί δεν παρεμποδίζετε εσείς τη λαθραία εισαγωγή του οπίου στη χώρα σας;"».
Οι πιέσεις και η προσφορές των ΗΠΑ συνεχίστηκαν. Ο υπουργός Αμύνης των ΗΠΑ δήλωνε: «Για να καταστραφεί το όπιο που καλλιεργείται στην Τουρκία, προσφέραμε 5.000.000 δολάρια, όμως η τουρκική κυβέρνηση αρνήθηκε».
Ακολούθησε η ανατροπή της κυβέρνησης Ντεμιρέλ με το τελεσίγραφο της 12ης Μαρτίου 1971, που της επέδωσαν οι Τούρκοι στρατηγοί, και ακολούθησε η απαγόρευση της καλλιέργειας οπίου το φθινόπωρο του 1972.
Ο Ντεμιρέλ κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι τον ανέτρεψαν γιατί αρνήθηκε να απαγορέψει την καλλιέργεια του οπίου.
Την 1η Ιουλίου 1974, τότε που «μαγειρευόταν» η εισβολή στην Κύπρο, η τουρκική κυβέρνηση επανέφερε την καλλιέργεια οπίου λες και ήταν ένα από τα «βραβεία» που έλαβε για να κάνει την εισβολή.
Τη σχέση που έχουν η καλλιέργεια οπίου και το λαθρεμπόριο ηρωίνης με το Μεταναστευτικό θα τη δούμε στο άρθρο μας της Κυριακής.
Σάββας Καλεντερίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου