Τουρκία: Τεράστια αμφισβήτηση του ΝΑΤΟ από το 1952 που έγινε δεκτή
Η τουρκική εξωτερική πολιτική και ο ρόλος της Τουρκίας στο διεθνές σύστημα σχολιάζεται αρνητικά, εδώ και δύο χρόνια. Η συμμετοχή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ αποτελεί επίσης θέμα συζήτησης. Σύμφωνα με ορισμένους η συμμετοχή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ περιορίζει την ανεξαρτησία της και την ικανότητα ελιγμών της, ενώ άλλοι θεωρούν πως το ΝΑΤΟ αποτελεί το καταφύγιο που κρατά την Τουρκία συνδεδεμένη με τη Δύση, εδώ και 62 χρόνια.
Η Τουρκία πάντα δυσκολευόταν να συμπλεύσει με τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ. ΠρόσφαταΑμερικανός αναλυτής πρότεινε την αποπομπή της Τουρκίας από τη Συμμαχία, λέγοντας πως η συριακή κρίση απέδειξε πως η Τουρκία του Ερντογάν είναι «καμένο χαρτί για την συμμαχία».
Αντίστοιχα, γνωστός Τούρκος αρθρογράφος, σε άρθρο του με τίτλο «Μπορεί η Τουρκία να εκδιωχθεί από το ΝΑΤΟ;», υποστήριξε πως η Τουρκία του Ερντογάν απομακρύνθηκε από τη Δύση, ειδικά μετά το Κομπάνι. Ωστόσο, για ανθρώπους που βρίσκονται κοντά στα κέντρα αποφάσεων στην Άγκυρα, το βασικό δεν είναι η επαναπροσέγγιση με τη Δύση, αλλά το πώς θα αποδώσει η πολιτική τους να καταστήσουν την Τουρκία ανεξάρτητο και ισχυρό παγκόσμιο παίκτη.
Ο βασικός σύμβουλος του προέδρου Ερντογάν, ο Γιγκίτ Μπουλούτ, σε άρθρο του, αναλύει με έναν δικό του τρόπο το διεθνές σύστημα, προβλέποντας την ανάδειξη τριών παγκόσμιων κέντρων ισχύος, των ΗΠΑ, της Κίνας και της Τουρκίας, εντός της επόμενης δεκαετίας. Κατ’ αυτόν η Ρωσία θα ακολουθεί.
Σε άλλο άρθρο του με τίτλο «Σχεδιάζει το ΝΑΤΟ επέμβαση στην Τουρκία;», γράφει πως «εντός και εκτός Τουρκίας υπάρχουν σκοτεινές δυνάμεις, οι οποίες είχαν συνηθίσει να προκαλούν, στο παρελθόν, στρατιωτικά κινήματα. Οι σκοτεινές δυνάμεις πρέπει τώρα να αποδεχτούν πως δεν μπορούν να ανατρέψουν την παρούσα κυβέρνηση μέσω εκλογών και αν θέλουν να την ανατρέψουν θα πρέπει να σχεδιάσουν μια επέμβαση, υπό ΝΑΤΟϊκή ομπρέλα».
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο αρθρογράφος της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας Yeni Safak, Ταμέρ Κορκμάζ, αναρωτιέται, εκφράζοντας την κυβερνητική γραμμή: «Αλήθεια, τι έχει προσφέρει το ΝΑΤΟ στην Τουρκία, από το 1952. Για την Τουρκία το ΝΑΤΟ σήμαινε στρατιωτικά κινήματα, στρατιωτικά τελεσίγραφα στην εκάστοτε κυβέρνηση, οικονομική κρίση, κοινωνική πόλωση, συγκρούσεις και εσωτερικές διαμάχες, προκλήσεις, αστάθεια, καταπίεση, βασανιστήρια, αιματοχυσία, δάκρυα, θάνατο, εξωδικαστικές εκτελέσεις και τρόμο».
Πηγές κοντά στην κυβέρνηση, επίσης κατηγορούν το ΝΑΤΟ ότι αντέδρασε ανεύθυνα σε όλες τις πρόσφατες κρίσεις, γύρω από τα τουρκικά σύνορα, εγκαταλείποντας εσκεμμένα την Τουρκία στην τύχη της και πως η συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ της επέβαλε πολιτικές με τις οποίες ήταν αντίθετη.
Οι σχεδιαστές της τουρκικής πολιτικής πιστεύουν πως η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ δεν επέτρεψε στην Τουρκία να ακολουθήσει ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική, όπως φάνηκε στην Λιβύη, όταν η Τουρκία, ιδιαιτέρως διστακτικά, συμμετείχε στην εκεί επιχείρηση του ΝΑΤΟ, το 2011, αλλά και όταν επέλεξε ένα κινεζικό αντιαεροπορικό σύστημα.
Οι ΝΑΤΟϊκές πιέσεις στην Τουρκία κατά την ουκρανική κρίση και η αδυναμία της Συμμαχίας να αντιδράσει στην κατάρριψη του τουρκικού μαχητικού από τις συριακές δυνάμεις, το 2012, θεωρούνται από τους Τούρκους, επίσης παραδείγματα της αρνητικής στάσης του ΝΑΤΟ εναντίον τους. Για την τουρκική κυβέρνηση, το ΝΑΤΟ είναι επικεντρωμένο στην ασφάλεια της Δύσης, αδιαφορώντας για την Τουρκία, τη μόνη μουσουλμανική χώρα στους κόλπους της Ατλαντικής Συμμαχίας.
Η τουρκική κοινή γνώμη, επίσης, έχει ολοένα και αρνητικότερη άποψη για το ΝΑΤΟ. Η στάση της αυτή άρχισε να δημιουργείται από τον πόλεμο στο Αφγανιστάν και μετά. Για τους Τούρκους, το αξίωμα ότι η Τουρκία είναι πιστό μέλος της συμμαχίας και απαραίτητη για την ευρωατλαντική ασφάλεια χάνει συνεχώς έδαφος.
Το 1999, το 92% των Τούρκων υποστήριζε τη ΝΑΤΟϊκή επέμβαση στο Κόσοβο. Σήμερα, βάσει αμερικανικής έρευνας, το 44-46% των Τούρκων υποστηρίζουν πως η χώρα τους πρέπει να ακολουθήσει ανεξάρτητη πολιτική στη Μέση Ανατολή, αλλά και έναντι της Κίνας. Αυτό οφείλεται στην εθνικιστική ρητορική του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ. Οι Τούρκοι ταυτίζουν, εν πολλοίς, το ΝΑΤΟ με τις ΗΠΑ.
Για πολλά χρόνια το ΝΑΤΟ συνέδεε την Τουρκία με τη Δύση. Στον Ψυχρό Πόλεμο η Τουρκία κάλυπτε την νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ από την ΕΣΣΔ. Η συμμετοχή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ είχε και επίδραση στα εσωτερικά πράγματα της χώρας.
Σύμφωνα με ορισμένους, αύξησε την αυτοπεποίθηση του σώματος των Τούρκων αξιωματικώνκαι τους επέτρεψε να επεμβαίνουν στην πολιτική. Οι ανώτεροι Τούρκοι αξιωματικοί εκπαιδεύονται σε στρατιωτικές σχολές της συμμαχίας και υπηρετούν σε ΝΑΤΟϊκές θέσεις. Το στρατηγείο της Σμύρνης εξακολουθεί να λειτουργεί. Οι τουρκικές δυνάμεις συμμετέχουν, κάθε χρόνο, σε τουλάχιστον 10 ΝΑΤΟϊκές ασκήσεις.
Εν κατακλείδι, τα τελευταία 62 χρόνια η συμμετοχή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ έχει επιβάλει μια σειρά εξελίξεων σε στρατιωτικό, πολιτιστικό επίπεδο, όπως και στο επίπεδο λήψης αποφάσεων και στην στρατιωτική αποτελεσματικότητα των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. «Μέσω της συμμετοχής μας στο ΝΑΤΟ, τα τελευταία 62 χρόνια, το τουρκικό έθνος βάδισε στον δρόμο της ειρήνης, της ελευθερίας και της σταθερότητας. Για μένα το να απεμπολήσουμε την συμμετοχή μας προς όφελος περιπετειών, όπως της ηγεσίας του ισλαμικού κόσμου, θα είναι σαν να απεμπολούμε και τη δημοκρατία», είπε Τούρκος απόστρατος στρατηγός.