Της ΜΑΡΙΑΣ ΑΝΔΡΕΟΥ
Η συνάντησή μας έγινε στο Εθνικό Θέατρο. Εκεί που ξεκίνησε την καριέρα του, με τον Δημήτρη Χορν να τον ρωτά: «Και αν σου πω ότι δεν αξίζει να γίνεις ηθοποιός;», και αυτός να του απαντά «εγώ, πάλι, θα γίνω». Και το απέδειξε και συνεχίζει να το αποδεικνύει ακάθεκτος σ’ όλους τους Έλληνες. Ραντεβού στο Εθνικό Θέατρο με το «ΠΑΡΟΝ», γιατί εκεί ήθελε.
Άλλωστε, όπως μας τονίζει με νόημα, από αυτόν τον χώρο θέλει να φύγει όρθιος για το μεγάλο ταξίδι, από το σπίτι του. Ο 88χρονος αεικίνητος, ταλαντούχος ηθοποιός, αλλά πάνω απ’ όλα γλυκύτατος άνθρωπος, Γιάννης Βογιατζής, μετρά εξήντα ένα χρόνια ανεκτίμητης προσφοράς στο θέατρο και στον κινηματογράφο, φέτος δε, θα τον χειροκροτήσουμε στην Επίδαυρο, τον Αύγουστο, στην παράσταση «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού. Ένας καλλιτέχνης που έχει παίξει σε 65 ταινίες, εκ των οποίων οι 22 με τον Φίνο. Αυτό τον κατατάσσει στην πρώτη δεκάδα των ηθοποιών που συνεργάστηκαν με τη FINOS FILM. Τα τελευταία 15 χρόνια στηρίζει με την πείρα του τη θεατρική ναυαρχίδα της χώρας, το Εθνικό Θέατρο, εκεί που, όπως του τόνισε ο Λογοθετίδης, «δεν υπάρχουν μεγάλοι και μικροί ηθοποιοί». Μετά τη συνομιλία μας, η ζωή μας φάνηκε πιο εύκολη. Τι να πεις σ’ αυτόν τον άνθρωπο που φώναζε στην Κατοχή «Στο αίμα μου ρέει αίμα ελληνικό» και έβλεπε νεκρούς από την πείνα μέσα σε καροτσάκια... Τι να πεις σ’ αυτόν τον άνδρα που στη χούντα τραγουδούσε «δημοκρατία θε να ’ρθει σαν εκείνη του Λευτέρη» και τον περίμενε στο τέλος η επιτροπή λογοκρισίας; Απλά του αξίζει ένα μεγάλο χειροκρότημα.
Κύριε Βογιατζή, ήταν δύσκολα τα παιδικά σας χρόνια;
Γεννήθηκα στο Αιτωλικό Μεσολογγίου, τόπος καταγωγής του πατέρα μου, η μητέρα μου ήταν από την Άνδρο. Έχω ψάξει όμως την καταγωγή παππούδων και γιαγιάδων και έχω βρει ρίζες στην Κεφαλονιά και τη Ρουμανία. Λόγω του επαγγέλματος του πατέρα μου, ήταν δικαστικός βλέπετε, μεγάλωσα σε όλη την Ελλάδα. Πότε ήμασταν στον Βόλο, πότε στο Αλιβέρι, πότε στην Κέρκυρα. Αυτό που θυμάμαι από τα παιδικά μου χρόνια ήταν ο βομβαρδισμός του ελληνικού στόλου στον ιταλικό πόλεμο. Εμείς τότε ζητωκραυγάζαμε για την ελευθερία, αλλά όσα ακολούθησαν στην Κατοχή ήταν για κλάματα. Δυστυχία πλήρης. Εντούτοις η Ελλάδα μας τα κατάφερε και σηκώθηκε ξανά.
Οι έφηβοι, τα νιάτα, κάνουν τις μεγαλύτερες επαναστάσεις. Εσείς αντιδράσατε;
Ο Έλληνας δεν αντέχει τον ζυγό. Με θυμάμαι με κοντά παντελονάκια στην Κέρκυρα να κρύβω στις τσέπες μου χαρτάκια που έγραφαν «Κάτω η Ιταλία, Ζήτω η Ελλάδα» και να τα πετάω στον δρόμο. Τον αδελφικό μου φίλο, ο οποίος ζει ακόμη, τον Σπύρο Βασιλά, τον έπιασαν οι Ιταλοί, τον έδειραν, τον φυλάκισαν, αλλά αυτός δεν τους αποκάλυψε με ποιον πέταγε τα χαρτάκια. Για αυτό του οφείλω τεράστια ευγνωμοσύνη. Στην Κέρκυρα έπεσε μεγάλη πείνα, όπως και σ’ όλη την Ελλάδα. Στο νησί έβαζαν τους νεκρούς από την πείνα μέσα σε κάτι καρότσια που βάζουν τον ασβέστη και τη λάσπη στην οικοδομή και τους μετέφεραν στα νεκροταφεία. Και παρόλο που στην Κέρκυρα ήταν πολλοί καθολικοί στο θρήσκευμα, η αντίσταση ήταν μεγάλη, γιατί η εθνική τους συνείδηση ήταν ελληνική.Τι σημαίνει έθνος και πώς διαμορφώνεται η εθνική συνείδηση;
Στο σχολείο είχαμε έναν ιταλό καθηγητή, με λατρεία στην ελληνική παιδεία, τον Κάρλο Μπρικέλι. Μας έκανε ιταλικά και μας μάθαινε να λέμε ότι στο αίμα μας ρέει αίμα ιταλικό. Τότε όλα τα παιδιά και χωρίς να συνεννοηθούμε -αυτή είναι πιο η δυνατή μου ανάμνηση, που με κάνει και κλαίω όταν θυμάμαι τα παιδικά μου χρόνια- φωνάζαμε: «Στο αίμα μας ρέει αίμα ελληνικό»! Οι κατακτητές πιστεύουν ότι με την προπαγάνδα μπορούν να αλλάξουν οι λαοί. Η συνείδηση ενός έθνους φτιάχνεται από την κοινή γλώσσα, την ιστορία και τη γνώση του ποιος είσαι. Το κράτος δεν έχει την ίδια ισχύ με το έθνος. Κράτος φτιάχνεις με τη μείξη πολλών εθνοτήτων. Αυτά τα κράτη συνήθως είναι σκληρά απέναντι στους πολίτες τους. Η ελευθερία δεν παρέχεται αφειδώς στις εθνότητες, για να μην μπορούν να ξεσηκωθούν και το κράτος διαλυθεί. Δεν υπάρχει ουσιαστική δημοκρατία. Ενώ στο έθνος υπάρχει ο άγραφος νόμος των εθίμων, των κοινών αγώνων και καημών, του πολιτισμού, της θρησκείας, των παρόμοιων χαρακτηριστικών. Για αυτό είμαστε τυχεροί που ζούμε σε μια χώρα που δεν χάθηκε ποτέ το εθνικό της DNA, ακόμη και με τετρακόσια χρόνια τουρκικής σκλαβιάς.Αυτά τα επτά σκληρά χρόνια του Μνημονίου και τώρα με την προσφυγική κρίση βλέπετε την Ευρωπαϊκή Ένωση να κινείται πάνω στις αρχές της αλληλεγγύης και του πολιτισμού;
Δυστυχώς η Ευρώπη είναι μπερδεμένη. Κυριαρχεί η ιδεολογία της οικονομίας. Τα πλούσια και δυνατά κράτη της ΕΕ επιθυμούν να συνεχίσουν να περνούν καλά με κάθε κόστος, ακόμη και με μέτρα που φτωχοποιούν κατά βάση τους εταίρους τους. Όμως η δημοκρατία, η αλληλεγγύη, ο πολιτισμός είναι συνεχής και αέναος αγώνας και ο πολίτης πρέπει να τον συναισθάνεται. Με αυτήν τη συντηρητική πολιτική που υπάρχει στην Ευρώπη, και φάνηκε και με τη λογική των κλειστών συνόρων, υπάρχει ένα μεγάλο ψέμα.Φέτος θα βρεθείτε στην Επίδαυρο, στις 5 και 6 Αυγούστου, με τη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία του Μιχαήλ Μαρμαρινού. Τι θέλετε να δώσετε;
Ξέρετε πού δεν λέγονται ψέματα; Στο θέατρο. Γιατί το θέατρο είναι ο καθρέφτης της ψυχής. Η ευθύνη των ηθοποιών είναι μεγάλη, γιατί εκπαιδεύουν λαούς. Και μεγαλύτερη ευθύνη έχουν οι έλληνες ηθοποιοί, καθώς η λέξη θέατρο γεννήθηκε στην Ελλάδα. Ρίξτε μια ματιά ανά την Ελλάδα και δείτε πόσα αρχαία θέατρα είχαν οι αρχαίοι Έλληνες. Είμαι στην υπηρεσία του Εθνικού Θεάτρου από το 1999. Δεκαέξι χρόνια και δεν θέλω να πάω κάπου άλλου. Όταν με ρωτούν «γιατί δεν φεύγεις από το Εθνικό», τους απαντώ χαριτολογώντας «μα εκεί έχω και το ‘‘πάρκινγκ’’ μου». Το Εθνικό Θέατρο είναι το σπίτι μου. Όταν θα παίζω στην Επίδαυρο, θα μεταφερθώ στο 411 π.Χ. Τότε που οι γυναίκες έκλεισαν τις πόρτες στους άνδρες τους και δεν τους άφηναν να τις αγγίξουν αν δεν σταματούσαν τον Πελλοπονησιακό Πόλεμο, ώστε να επικρατήσει ξανά η ειρήνη. Όταν είμαι πάνω στο σανίδι, στην ορχήστρα, τα δίνω όλα. Για να γίνω ηθοποιός ήρθα σε σύγκρουση με τον πατέρα μου και ευτυχώς είχα τη στήριξη της μητέρας μου. Ωστόσο, παράλληλα με τις σπουδές μου στην Ανωτάτη Βιομηχανική, παρακολουθούσα -στα κρυφά- μαθήματα στη Δραματική Σχολή του Βασιλικού Θεάτρου, αν και η πρώτη μου δουλειά έχει να κάνει με τα χωράφια σας. Ξεκίνησα ως δημοσιογράφος.Πώς γίνατε ηθοποιός;
Δεν θα μπορούσα να γίνω κάτι άλλο. Σε ηλικία έξι ετών απήγγειλα στο σχολείο μου, στο Αλιβέρι, ολόκληρα ποιήματα. Οι Βογιατζαίοι είχαν κάτι με τις τέχνες. Ο ξάδερφός μου, ο Γιάννης, έγινε ένας σπουδαίος τραγουδιστής, του έχω λατρεία, ο αδερφός μου, o Γιώργος Βογιατζής, ήταν καταπληκτικός ζωγράφος, αλλά τον χάσαμε από το τσιγάρο. Για αυτό και μισώ το τσιγάρο θανάσιμα. Μου στέρησε τον αδερφό μου. Και τώρα ο εγγονός μου, ο Γιαννάκης, έξι ετών, στο σχολείο μας λένε ότι είναι άριστος στις μιμήσεις. Μιμείται τον παππού του μας λένε και με κάνουν υπερήφανο.Τη χούντα τη φοβηθήκατε;
Η Ιστορία έχει δείξει ότι οι δικτατορίες όλες πέσανε, όλες φύγανε. Δεν μπορεί να υπάρχει ενός ανδρός αρχή. Οι σπουδαίοι συγγραφείς Κώστας Πρετεντέρης, Τσιφόρος, Βασιλειάδης, Σακελλάριος έγραφαν επί χούντας με τον φόβο της λογοκρισίας. Δίπλα στο Εθνικό Θέατρο ήταν το θέατρο «Βέμπο». Εκεί λοιπόν, την περίοδο της χούντας, υποδυόμουν έναν Κρητικό και έπαιζα τη λύρα. Ο Κώστας Πρετεντέρης είχε γράψει μια επιθεώρηση και μου είχε πει: «Δεν πάει να μας πάνε και μέσα στη φυλακή. Εσύ θα αλλάξεις τα λόγια από αυτά που μας σφράγισε η επιτροπή. Θα κάνεις λάθος». Και έτσι βγήκα στο σανίδι και είπα: «Τσι υπομονή, τσι υπομονή, καρτέρι και αν καρτέρι, δημοκρατία θε να ’ρθει σαν εκείνη του Λευτέρη», εννοούσαμε εκείνη του Ελευθέριου Βενιζέλου. Τότε έκλειναν τα φώτα και ο κόσμος χειροκροτούσε σαν τρελός. Πάντα η τέχνη αντιστέκεται. Την ημέρα του Πολυτεχνείου σηκώθηκα να πάω κοντά στα παιδιά πριν μπει το τανκ. Όταν άκουγα «Εδώ Πολυτεχνείο, Εδώ Πολυτεχνείο» έτρεχα σαν τρελός. Δεν τα κατάφερα να φτάσω. Με θυμάμαι, μέσα στον χαμό, να έχω γονατίσει και να κλαίω σαν τρελός.Οι καλλιτέχνες γίνατε μια γροθιά απέναντι στον Βέλγο Γιαν Φαμπρ. Το παράδειγμά σας γιατί δεν το ενστερνίζονται οι πολιτικοί μας;
Η μεγαλύτερη βιομηχανία της Ελλάδας, το μεγάλο χαρτί της χώρας, είναι ο πολιτισμός μας και ο τουρισμός μας. Τα αρχαία θέατρα κατακλύζονται από τους ξένους τουρίστες για να δουν αρχαία τραγωδία και αττική κωμωδία. Το είδος αυτό μας ανήκει. Δεν θα μπορούσε σ’ αυτά τα χώματα να μην ακουστεί αυτός ο λόγος. Επικράτησε η λογική και το δίκαιο. Ως Γιάννης Βογιατζής θα ήθελα να δω από κοντά τον υπουργό Πολιτισμού και να του ζητήσω να ιδρύσει μια δραματική σχολή στο Εθνικό Θέατρο, που θα ασχολείται αποκλειστικά με το αρχαίο θέατρο. Και οι ηθοποιοί αυτής της σχολής να είναι οι πρεσβευτές του αρχαίου ελληνικού θεάτρου σ’ όλα τα θέατρα της υφηλίου. Θα έχουμε και τεράστια διαφήμιση και έσοδα. Αυτό θα το υποστηρίξω μέχρι το τέλος της ζωής μου. Ο ελληνικός πολιτισμός δεν πρέπει να κρύβεται! Οι έλληνες πολιτικοί μακάρι να μοιάσουν στους έλληνες καλλιτέχνες.Τι εύχεστε για τα επόμενα χρόνια;
Να είμαι υγιής και στο σπίτι μου, στο Εθνικό Θέατρο. Από εδώ ξεκίνησα και από εδώ θέλω να φύγω. Εδώ γνώρισα την Αρώνη, τον Μυράτ, τον Τσαρούχη. Χαίρομαι που είμαι 88 χρονών και οι σκηνοθέτες με εμπιστεύονται. Είμαι ευτυχής όταν παίρνω τους ρόλους και τους διαβάζω σπίτι μου. Δεν είμαι ένας σύνθετος άνθρωπος ή καλλιτέχνης. Δεν κρύβω τίποτα, γιατί δεν ένιωσα πότε διάσημος. Η αναγνωρισιμότητα σε κολακεύει στην αρχή, αλλά μετά σε γεμίζει ευθύνη. Ο κόσμος με αγκαλιάζει στον δρόμο, αλλά εγώ σκύβω τα μάτια από συστολή.ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου