Απόδοση: "Ας Μιλήσουμε Επιτέλους!"
επισκιάστηκε σε μεγάλο βαθμό από την πρώτη, ίσως να είναι το σημάδι για μια ακόμη πιο δραματική εξέλιξη: την κατάρρευση της Τουρκίας.
Ακούγεται, μήπως, υπερβολικό αυτό;
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Η προεδρία του Ερντογάν δεν ήταν τίποτα λιγότερο από μια καταστροφή για την Τουρκία, αφού οδήγησε σε μια τέλεια καταιγίδα κρίσεων, κάθε μία από τις οποίες ήταν σοβαρότερη από την άλλη:
1) Κρίση στη Συρία: η τουρκική πολιτική στήριξης στο Daesh (ISIS), με στόχο την ανατροπή του Άσαντ, έχει αποτύχει οικτρά. Όχι μόνο παρέμεινε ο Άσαντ στην εξουσία, αλλά η τελευταία βομβιστική επίθεση στην Τουρκία φαίνεται να υποδηλώνει ότι το ISIS στρέφεται τώρα εναντίον της Τουρκίας (εφ’ όσον αληθεύουν όσα αναφέρονται στις επίσημες εξηγήσεις, πράγμα το οποίο ίσως να μην ισχύει, όπως θα δούμε παρακάτω). Το σύνολο της πολιτικής του Ερντογάν όσον αφορά στο συριακό ζήτημα έχει αποτύχει παταγωδώς.
2) Κρίση στις σχέσεις της με την ΕΕ: το τελευταίο πράγμα που οι Βρετανοί έκαναν πριν εκδηλώσουν έμπρακτα την επιθυμία τους για το Brexit ήταν να πούν στην Τουρκία ότι σε 3.000 χρόνια υπάρχει μια περίπτωση να ενταχθεί στην ΕΕ. Άλλα κράτη μέλη της ΕΕ δεν της το είπαν τόσο απότομα, αλλά όλοι γνωρίζουμε ότι συμφωνούν. Επιπλέον, το μεγάλο φλερτ και η συμμαχία Ερντογάν - Μέρκελ ξεφούσκωσαν εντελώς.
3) Κρίση στις σχέσεις της με τους Αρμένιους: όταν το γερμανικό Κοινοβούλιο αναγνώρισε τη γενοκτονία των Αρμενίων και (καπάκι σχεδόν)το ίδιο έκανε και ο Πάπας, έγινε αρκετά σαφές ότι οι Δυτικές σκοτεινές δυνάμεις έστελναν στην Τουρκία ένα απλό και κατανοητό μήνυμα: ένα υπερυψωμένο μεσαίο δάχτυλο. “Η ερωτική περιπετειούλα τελείωσε. Άντε στα κομμάτια τώρα!”
4) Κρίση στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ: οι ειδικές δυνάμεις των ΗΠΑ έχουν ήδη κάνει αισθητή την παρουσία τους στο Ιράκ, φορώντας κουρδικές κονκάρδες. Για κάποιους μπορεί να θεωρείται ήσσονος σημασίας το συγκεκριμένο περιστατικό, αλλά έχει εξοργίσει τους Τούρκους. Για να μην πολυλογούμε: η αυτοκρατορία χρειάζεται τους Κούρδους στο Ιράκ και τη Συρία, και η Τουρκία αυτή τη στιγμή περνάει στη δεύτερη θέση.
5) Κρίση στις σχέσεις της με το Ιράν: με το να στηρίζει το Daesh, με το να προσπαθεί να σαμποτάρει τον “ισλαμικό αγωγό” Ιράν-Ιράκ-Συρίας και με το να επιχειρεί την ανατροπή του Άσαντ, η Τουρκία έχει αποξενωθεί εντελώς από την Τεχεράνη.
6) Κρίση στις σχέσεις της με τους Κούρδους: κλιμακώνοντας τις βάναυσες δράσεις τους εναντίον των Κούρδων, οι Τούρκοι ουσιαστικά πυροδότησαν έναν νέο εμφύλιο πόλεμο πλήρους κλίμακας, ενώ οι δυνάμεις των Κούρδων δεν δείχνουν κανένα σημάδι εξασθένησης. Αντίθετα, σήμερα είναι ισχυρότερες από ποτέ. Ας είναι καλά η αμερικανική εισβολή στο Ιράκ.
7) Κρίση στις σχέσεις της με το ΝΑΤΟ: μετά την κατάρριψη του ρωσικού SU-24, το ΝΑΤΟ κατέστησε σαφές στον Ερντογάν ότι ήταν μόνος του και ότι το ΝΑΤΟ δεν πρόκειται να εμπλακεί σε ένανπόλεμο που θα πυροδοτήσει η Τουρκία.
8) Κρίση στις σχέσεις της με τη Ρωσία: η κατάρριψη του SU-24 δεν είχε ως αποτέλεσμα την αναμενόμενη ρωσική στρατιωτική απάντηση, αλλά οδήγησε σε 7 μήνες εξοντωτικών οικονομικών κυρώσεων από τη Ρωσία και τεράστια απώλεια γοήτρου για την Τουρκία. Περισσότερα για αυτό αργότερα.
Όλα τα παραπάνω συνοψίζονται με μία πρόταση: η υπό τον Ερντογάν Τουρκία έχει πραγματικά επιδείξει ουκρανικού επιπέδου ανικανότητα, αλαζονεία και τάση για αυταπάτες.
Σε αυτό ακριβώς το πραγματικά δραματικό πλαίσιο υποχρεώθηκε εκ των πραγμάτων ο Ερντογάν να γράψει την απολογητική επιστολή του προς τον Πούτιν.
Στη συνέχεια, υπήρξε μια δήλωση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι θα καταβληθεί οποιουδήποτε είδους αποζημίωση στη Ρωσία. Όμως, αυτό δεν κράτησε πάνω από δύο ώρες, αφού ο ίδιος ξαναβγήκε και παραδέχθηκε, ότι όχι μόνο θα πληρώσει η Τουρκία, αλλά θα πληρώσει ό, τι της ζητήθηκε.
Τέλος, υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα η βομβιστική επίθεση στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης να ήταν ένα πολύ άμεσο μήνυμα που κάποιοι έστειλαν στον Ερντογάν: “Αν προσπαθήσεις να κατευνάσεις τους Ρώσους, θα σου κάνουμε τη χώρα κόλαση”. Και ενώ το ISIS είναι ο πιθανότερος ύποπτος για την αποστολή τέτοιου είδους μηνυμάτων, υπάρχουν και άλλοι πιθανοί ύποπτοι: οι ΗΠΑ, φυσικά, και το τουρκικό βαθύ κράτος. Τα πράγματα ίσως να είναι ακόμη πιο περίπλοκα, καιδεν θα πρέπει να απορρίψουμε κανένα σενάριο ως αδύνατο, ούτε καν το ενδεχόμενο ο ίδιος ο Ερντογάν και οι υποστηρικτές του να έστησαν ένα τρομοκρατικό χτύπημα για να δικαιολογήσουν 1) την συνεργασία με την Ρωσία κατά της τρομοκρατίας και 2) την στροφή τους εναντίον του ISIS.
Αυτή τη στιγμή, η επίσημη εκδοχή (“ήταν δουλειά του ISIS”) μοιάζει λογική, αλλά προσωπικά δεν θα παρέβλεπα και κάποιες από τις άλλες πιθανότητες.
Το βέβαιο είναι ότι το διακύβευμα για την Τουρκία είναι τώρα πολύ υψηλό και ότι ο Ερντογάν παλεύει για το μέλλον του και, ενδεχομένως, το μέλλον της Τουρκίας ως κράτους. Το άνοιγμα του προς τη Ρωσία και ταυτόχρονα προς το Ισραήλ είναι μια σαφής ένδειξη απελπισίας. Και αυτό διότι η Ρωσία είναι απίθανο να του προσφέρει πολλά από άποψη ανταλλαγμάτων, για τους εξής λόγους:
Κατ’ αρχάς, οι Ρώσοι είναι πλέον πολύ καχύποπτοι προς τον Ερντογάν και τον θεωρούν ανθρώπινη χειροβομβίδα, ενδεχομένως παράφρονα, ένα απρόβλεπτο άτομο που δεν μπορούν να εμπιστευθούν, αφού άλλα κάνει τη μια και άλλα την άλλη.
Δεύτερον, η επιστολή ήταν ένα πρώτο, απαραίτητο βήμα για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, αλλά οι ίδιες οι διαπραγματεύσεις θα είναι μια μακρά διαδικασία. Οι υπουργοί Εξωτερικών Λαβρόφ και Τσαβούσογλου θα ξεκινήσουν αυτές τις διαπραγματεύσεις αυτή την εβδομάδα, αλλά ο αριθμός των θεμάτων που θα συζητηθούν θα είναι πολύ μεγάλος. Κύρια απαίτηση των Ρώσων θα είναι να γίνουν απτά και σημαντικά βήματα από την πλευρά της Τουρκίας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στη Συρία και την υπόθαλψη και στήριξη από την Τουρκία τρομοκρατικών ομάδων και δράσεων στη Ρωσία και την Ουκρανία. Προσωπικά, μου είναι δύσκολο να πιστέψω ότι ο Ερντογάν θα είναι πρόθυμος να κάνει τόσο μεγάλες παραχωρήσεις. Μπροστά στις κάμερες, περιμένω πολλά χαμόγελα και ελπιδοφόρες δηλώσεις, αλλά κεκλεισμένων των θυρών, οι Ρώσοι θα πρέπει λογικά να προβάλουν πολλές και δύσκολες για τους Τούρκους απαιτήσεις. Δεν μου φαίνεται πιθανό ο Ερντογάν να μπορέσει να ενδώσει σε αυτές τις ρωσικές απαιτήσεις, ακόμη και αν ήθελε.
Ο Ερντογάν μοιάζει πραγματικά να ζούσε για χρόνια με την ψευδαίσθηση ότι ήταν σημαντικός παίκτης και τώρα μόλις ανακαλύπτει ότι δεν είναι. Το ακόμη χειρότερο είναι ότι, τώρα ίσως συνειδητοποιεί ότι έχει πολλούς επικίνδυνους εχθρούς και κανένα φίλο.
Δυνητικά, η Ρωσία θα μπορούσε να προσφέρει στην Τουρκία πολλά περισσότερα από μια απλή επιστροφή σε καλύτερες σχέσεις, τουρίστες και μια αγορά για τα τούρκικα οπωροκηπευτικά. Αλλά διαισθάνομαι ότι ο Ερντογάν στρέφεται προς τη Ρωσία από απόγνωση και για να βελτιώσει τη διαπραγματευτική θέση του απέναντι σε όλους τους άλλους εχθρούς που ο ίδιος δημιούργησε. Το πρόβλημα είναι ότι μάλλον και οι Ρώσοι το διαισθάνονται αυτό και θα είναι πάρα πολύ προσεκτικοί, ακόμη και αν κρύψουν αυτή την επιφυλακτικότητα πίσω από διπλωματικές αβρότητες.
Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά πιστεύω ότι οι Ρώσοι θέλουν τον Ερντογάν εκτός. Μέσα στο μυαλό τους, είναι ήδη ξεγραμμένος, όπως ο Σαακασβίλι, αν μη τι άλλο επειδή η Τουρκία είναι πολύ σημαντική χώρα από γεωστρατηγική άποψη, και η Ρωσία δεν μπορεί να ανέχεται να κυβερνά αυτή τη χώρα ένας παράφρονας.
 |
Μέρκελ: Πόσα θέλεις;
Ερντογάν: Τρία δις. Και την Κύπρο και ένταξη στην ΕΕ.
Μέρκελ: Την Κύπρο αποκλείεται. Ένταξη αποκλείεται.
Ερντογάν: Επίσπευση της διαδικασίας για βίζα μήπως; Μέρκελ: Έγινε. Ερντογάν: Και 3 δις; Γίνεται; Μέρκελ: Εντάξει. Αλλά μέχρι εκεί |
Όλα αυτά σημαίνουν ότι είναι προς το στρατηγικό συμφέρον της Ρωσίας να έχει έναν υπεύθυνο και αξιόπιστο συνεργάτη απέναντί της. Δυστυχώς, αυτό δεν το θεωρώ πολύ πιθανό, επειδή, ακριβώς όπως ισχύει και στην περίπτωση της Ουκρανίας και του Ισραήλ, το πρόβλημα με την Τουρκία είναι ότι πρόκειται για ένα τεχνητό, παράνομο και ουσιαστικά μη βιώσιμο κράτος.
Το Ισραήλ, η Ουκρανία και η Τουρκία έχουν και οι τρεις ιδρυθεί βάσει μιας λυσσαλέας εθνικιστικής / ρατσιστικής κοσμοθεωρίας που δεν προσφέρει καμία ελπίδα σε όποιον τολμήσει να διαφωνήσει με αυτή την κοσμοθεωρία. Αυτός είναι και ο λόγος που, για τους Τούρκους, οι Κούρδοι είναι, κατά το δοκούν, πότε “ορεσίβιοι Τούρκοι” και πότε “τρομοκράτες” που τους αξίζει να σκοτωθούν.
Θα ήταν μεγάλη αφέλεια να πιστέψει κανείς, ότι η νοοτροπία που οδήγησε στη γενοκτονία των Αρμενίων, αλλά και πολλών άλλων μειονοτήτων (Ελλήνων, χριστιανών Ασσυρίων, Συρίων και Χαλδαίων),έχει κατά κάποιο τρόπο εξαφανιστεί, ειδικά αν λάβουμε υπ’ όψιν α) ότι οι Τούρκοι εξακολουθούν να αρνούνται την πραγματικότητα αυτών των γενοκτονιών και β) ότι αυτές οι γενοκτονίες δεν έχουν ποτέ σταματήσει, αλλά απλώς επιβραδύνθηκαν.
Η γενοκτονία των Ελλήνων, μέρος της οποίας έγινε γνωστή ως ποντιακή γενοκτονία, αφορά στην συστηματική εθνοκάθαρση ελληνοχριστιανικών πληθυσμών από την ιστορική κοιτίδα τους στην Μικρά Ασία, την κεντρική Ανατολία, τον Πόντο και την πρώην ρωσική επαρχία του Καρς Ομπλάστ στον Καύκασο, κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και μετά από αυτόν (1914-1923):
“Η γενοκτονία, εκτός από την πραγματική φυσική καταστροφή των μελών της ομάδας-στόχου, έχει επίσης ως στόχο να σβήσει όλα τα ίχνη της ταυτότητας της ομάδας-στόχου, μέσω αναγκαστικής αφομοίωσης. Στην περίπτωση των Αρμενίων, αναγκάστηκαν να ασπαστούν το Ισλάμ κυρίως γυναίκες και παιδιά, υιοθετώντας τουρκικά ή κουρδικά ονόματα και έτσι έχασαν την αρμενική ταυτότητά τους με την πάροδο του χρόνου. Ένα άλλο μέτρο της διαδικασίας της γενοκτονίας προβλέπει την διαγραφή κάθε ίχνους των πληθυσμών που σφαγιάστηκαν ή εκδιώχθηκαν μέσω απελάσεων.
Τόποι σφαγής και απελάσεων αρμενικού πληθυσμού:
Το μέτρο αυτό περιλαμβάνει την καταστροφή όλων των κτιρίων και των μνημείων, ενώ ταυτόχρονα μετονομάζονται όλα τα χωριά, οι πόλεις, τα ποτάμια, και άλλα πράγματα που μπορούν να επιβεβαιώσουν την παρουσία π.χ. των Αρμενίων σε μια περιοχή. Το 1914, ο Αρμένιος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως παρουσίασε μια λίστα ιερών τόπων των Αρμενίων που ήταν υπό την εποπτεία του. Ο κατάλογος περιείχε 2.549 θρησκευτικούς χώρους, από τους οποίους οι 200 ήταν μοναστήρια, ενώ περίπου 1.600 ήταν εκκλησίες. Μια έρευνα το 1974 έδειξε ότι μόνο 916 αρμενικές εκκλησίες μπορούσε να εντοπίσει κανείς εντός των συνόρων της Τουρκίας, οι μισές από τις οποίες ήταν σχεδόν ολοσχερώς κατεστραμμένες. Από τις υπόλοιπες, μόνο ελάχιστα ερείπια από 252 μπορούσε να διακρίνει κανείς. Οι αρχές έχουν επίσης μετονομάσει σχεδόν όλα τα χωριά, τις πόλεις, τα βουνά, τα ποτάμια σε αρμενικά εδάφη άπό την ιστορική αρμενική ονομασία τους σε τουρκική.
Η πολιτική αυτή συνεχίζεται ακόμη και στις μέρες μας. Για παράδειγμα, το τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε το 2005 ότι θα μετονομαστούν ορισμένα είδη ζώων με λατινικά ονόματα, δεδομένου ότι ευνούσαν “αποσχιστικές τάσεις” (!). Έτσι, ένα είδος προβάτου, το “Armeniana Ovis” (“aμνός αρμενικός”) θα μετονομαζόταν σε “Ovis orientalis Anatolicus”, ενώ ένα είδος ελαφιού, το “Capreolus Capreolus Armenus”, θα μετονομαζόταν σε “Capreolus Capreolus capreolus”. Ακόμη, η κουρδική κόκκινη αλεπού (“Vulpes Vulpes Kurdistanica”) ήταν να μετονομαστεί σε “Vulpes Vulpes”! Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε από την UNESCO, την αρμόδια υπηρεσία του ΟΗΕ για τέτοιου είδους δεδομένα, με δικαιολογία τους αβάσιμες λόγους που προέβαλαν οι Τούρκοι για τις αλλαγές”. (Πηγή: Genocide 1915)
Για τη Ρωσία, όλα αυτά σημαίνουν ότι, παρ' όλο που το Κρεμλίνο θα αποδεχθεί την πρόσφατη κωλοτούμπα του Ερντογάν και ενώ θα καταβληθούν προσπάθειες για να επιστρέψουν οι σχέσεις των δύο χωρών σε μια κάπως υποφερτή κατάσταση, ο μόνος δυνατός μακροπρόθεσμος στόχος για τη Ρωσία θα είναι να υποστηρίξει είτε τη διάλυση είτε την ομοσπονδιοποίηση της Τουρκίας και την μετατροπή της σε μια στοιχειωδώς πολιτισμένη χώρα. Το καλό για τη Ρωσία είναι ότι πραγματικά δεν χρειάζεται να κάνει καμία ιδιαίτερη προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτού του στόχου, αφού οι Τούρκοι, όπως και οι Ισραηλινοί και οι Ουκρανοί, τα καταφέρνουν μια χαρά στο να εξασφαλίζουν την μη βιωσιμότητα του πολιτικού τους έργου. Το καλύτερο πράγμα που μπορεί να κάνει η Ρωσία σε αυτή τη φάση είναι να προετοιμαστεί κατάλληλα για την πιθανή έξαρση βίας στην Τουρκία και να προσπαθήσει να προστατεύσει τον εαυτό της και τους συμμάχους της από τις αναπόφευκτες συνέπειες.
Όσο για την Τουρκία, το μέλλον της διαφαίνεται πολύ ζοφερό. Η τελευταία της κίνηση προσέγγισης προς τη Ρωσία και το Ισραήλ δεν πρόκειται να βελτιώσει ουσιαστικά την στρατηγική θέση της Τουρκίας. Στην καλύτερη περίπτωση, θα συνεισφέρει στο να δοθεί η εντύπωση ότι δήθεν υπάρχει μια περιφερειακή κρίση. Ωστόσο, τίποτε άλλο δεν πρόκειται να αλλάξει, εκτός αν το ίδιο το τουρκικό κράτος αλλάξει, πράγμα που ο τουρκικός λαός δεν φαίνεται πρόθυμος να αποδεχθεί, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον.
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου
Μήνυμα από τον "διαχειριστή" του ιστολογίου ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ : Σας ευχαριστώ για την επίσκεψη. Ελπίζω να ωφεληθήκατε από αυτό που διαβάσατε. Δεν είμαι δημοσιογράφος, αλλά ένας απόστρατος αξιωματικός της Π.Α. που αποφάσισε να κάνει αυτό που δεν κάνουν οι επαγγελματίες δημοσιογράφοι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου